Bir Duayenin Mabedi

Yazı Fatma Özel

Fotoğraflar Serkan Eldeleklioğlu

Bu röportaj, House Beautiful Kış 2024-25 sayısında yayımlanmıştır.

İlham nedir? Bazı kelimelerin sözlük anlamları çok derin kavramları buluşturur. Örneğin İngilizcede ‘yeni ve yaratıcı fikirler veren bir ‘coşku hissi’ diye tanımlanır ilham sözcüğünün karşılığı. Teolojide ilham kelimesinin karşılığı çok ilginç bir tanımlama getiriyor: “Tanrı’nın, peygamberlerin yüreğine doldurduğu ‘Tanrısal âleme özgü’ duygu ve düşünceler.” Sadece moda dünyası ile sınırlandırmak istemediğim ve tasarımcı sözcüğünü en çok yakıştırdığım duayenlerden biri olan Cemil İpekçi’ye de ‘ilham’ kelimesinin onun dünyasındaki karşılığını sormak istedim.

“Hayatımda iki önemli ‘karşılaşma’ var benim yolculuğumda” diye başladı cümlesine. “Dört yaşımda Çubuklu’daki köşkte, bir sandığın içinden anneannemin yarım kalmış işlemesini bulduğumuz günü hatırlıyorum. Daha çocuk denecek yaşta, 19 yaşında ölmüştü anneannem. Safranbolu Yörük köyündendi ve bu da bir Yörük işlemesiydi. Rengarenk ipliklerle, hiçbir kurala uymadan yapılmış bir işlemeydi ve yarım kalmıştı. Yörük işlemelerinde kural, kaide yoktur. Örneğin bir gül yapıyorsanız onun iki yaprağı mor, bir yaprağı sarı bir yaprağı yeşil olabilir. Kadınlar bu işlemeleri ya nişanlılarına ya da askere giden sevgililerine hediye edermiş. Anneannem kime verecekti bilmiyorum ama ne yazık ki tamamlayamadı. Sandıktan çıkan bu işlemeyi ben tamamladım.

Bir diğer etkilendiğim hatıram da yedi yaşımda Urfa ile Diyarbakır arasına babamla birlikte arabayla yaptığımız yolculuklar sırasında gördüğüm manzaralardır. O uçsuz bucaksız çorak arazilerin üzerinde rengarenk pazen şalvarlarıyla köylü kadınlar hafızama kazınmış olmalı. Renk cümbüşü şalvarları ve üzerlerindeki alakasız renklerdeki hırkalarıyla, tarlada birer çiçek gibi gözüküyorlardı.” Cemil İpekçi için en büyük hocası her zaman doğa olmuş. Doğanın maksimalist olduğunu söylerken, minimalizmin yapaylığından bahsediyor. İlhamını da yaşamdan, doğadan ve bu toprakların kültürel zenginliklerinden, katmanlarından aldığının altını çiziyor.

Anadolu zenginliklerini bir stil olarak yorumlayan Cemil İpekçi ‘lokal’ kavramını Türkiye’de ilk defa gündeme getiren tasarımcıdır. Bu yaklaşımı yaşadığı evlerin dekorasyonlarına da taşımış. “Bu stüdyo evimde gördüğünüz renkleri 70’lerden bu yana evlerimde hep kullandım. 1972 yılında evimi yaptırırken Anadolu’da eski kapı arıyordum. Duvarlarım mavi ve fıstık yeşiliydi. Yani bugün modadan dekorasyona kadar uygulanan her şeyi, ben zaten 70’li yıllarda yapıyordum” diye anlatıyor.

Yıllardır sayısız defileye imza atan, Cemil İpekçi, hazırladığı tüm koleksiyonlarına bir hikaye yazarı gibi yaklaşıyor. Bu tutumu onun asıl profesyonel eğitimini ‘kostüm tarihi’ üzerine yapmasıyla da ilişkili olmalı. “Kostüme baktığınız zaman o kostümün sosyal yapısını inanışını statüsünü anlamanız lazım. Giyisilerin hikayesi vardır. Ben de iğne oyalarına, işlemelere bu hikayelerle yaklaştım. Her biri o dönemin mektupları gibidir. Kadınların sessizce söyledikleri sözcükleri temsil ederler. Bu da beni çok etkiliyor.”

“Çok basit bir ev hayal ediyorum artık. Bir dere kenarında, tarlasında sebzelerimi yetıştırdığım, bahçesinde tavuklarımın dolaştığı bir evde, konforlu ama basit bir yaşam istiyorum. Hatta gardırobumda birbirinin aynı üç adet tulum yeterli.”

Son günlerde, yarım yüzyılı aşan moda deneyimlerini retrospektifi anımsatan defilelerle paylaşıyor. Geçtiğimiz aylarda Cemil İpekçi’nin ‘Best of ’ koleksiyonu İstanbul’da sergilendi. Crowne Plaza’da gerçekleştirilen defilede İpekçi’nin 50 yıllık en özel parçaları bir araya getirilmişti. Bu defileden kısa bir süre sonra da Safranbolu’da restorasyonu tamamlanan Karayemiş Konağı’nda ‘Best of Cemil İpekçi’ koleksiyonunu cansız mankenler üzerinde sergiledi. Restorasyon çalışmaları süren, aile yadigari Çeyrekgilzade Konağı ise önümüzdeki yıllarda müze olarak hizmete açılacak.